Τι είναι τα αιθέρια έλαια; Οφέλη και πως τα χρησιμοποιώ

Με τον όρο αρωματοθεραπεία ή θεραπεία με χρήση αιθέριων ελαίων αναφέρουμε παραδοσιακές, ολιστικές, συμπληρωματικές ή εναλλακτικές θεραπείες με τις οποίες χρησιμοποιούμε τα αιθέρια έλαια των φυτών.

Τα αιθέρια έλαια χρησιμοποιούνται για αιώνες τόσο για τα θεραπευτικά όσο και για τα αρωματικά τους οφέλη. Εδώ θα βρεις βιολογικά αιθέρια έλαια.

Τι είναι τα αιθέρια έλαια;

Τα αιθέρια έλαια είναι συμπυκνωμένες, πτητικές, αρωματικές ουσίες που λαμβάνονται από τους καρπούς, τους σπόρους, τα λουλούδια, το φλοιό, τους μίσχους, τις ρίζες, τα φύλλα ή άλλα μέρη ενός φυτού είτε με απόσταξη με ατμό, είτε από το επικάρπιο εσπεριδοειδών με μηχανική διαδικασία είτε με ξηρή απόσταξη.

Χρειάζονται περίπου 20 κιλά από πέταλα τριαντάφυλλου ή 8000 τριαντάφυλλα για να μας δώσουν 5ml αιθέριο έλαιο τριαντάφυλλο, περίπου 50 λεμόνια για να μας ΄δώσουν 15ml αιθέριο έλαιο λεμόνι και 3 τόνοι μελισσόχορτο για 1 λίτρο αιθέριο έλαιο μελισσόχορτο.

Το αιθέριο έλαιο τριαντάφυλλο βρίσκεται στα πέταλα των λουλουδιών και όχι στις ρίζες ή στο στέλεχος. Ωστόσο σε κάποια φυτά συναντάμε το αιθέριο έλαιο σε διαφορετικά σημεία του ίδιου φυτού, όπως στην αγγελική (Angelica archangelica) έχει και στη ρίζα και στους σπόρους αλλά με διαφορετική χημική σύσταση και διαφορετικές ιδιότητες το κάθε ένα. Το αιθέριο έλαιο από τη ρίζα μπορεί να προκαλέσει δερματική αντίδραση, ενώ το αιθέριο έλαιο από τους σπόρους δεν το κάνει.

Γιατί λέγονται αιθέρια;

Λέγονται αιθέρια γιατί είναι πτητικά, δηλαδή εξατμίζονται γρήγορα σε αντίθεση με τα συνθετικά αρώματα ή τα φυτικά έλαια.

Πόσα είδη αιθερίων ελαίων υπάρχουν;

Εκτιμάται ότι υπάρχουν 10.000 αρωματικά φυτά δηλαδή φυτά που περιέχουν αιθέρια έλαια στον πλανήτη, περίπου 3.000 από αυτά αξιοποιούνται για τα αιθέρια έλαιά τους και περίπου 500 από αυτά είναι τα συνηθέστερα που χρησιμοποιούνται στο εμπόριο.

Ποιες είναι οι ιδιότητες των αιθερίων ελαίων;

Οι θεραπευτικές δυνάμεις των αιθερίων ελαίων περιλαμβάνουν αντιβακτηριακές, αντιμυκητιασικές και αντιιικές ιδιότητες. Βοηθούν στον καλύτερο ύπνο, ενθαρρύνουν την υγιή πέψη, αντιμετωπίζουν τις δερματικές παθήσεις, μας ανεβάζουν τη διάθεση κ.ά. Τα αιθέρια έλαια έχουν πολλές ιδιότητες ανάλογα φυσικά από το φυτό που προέρχονται, κάποιες από τις ιδιότητες των αιθερίων ελαίων είναι:

Πως χρησιμοποιούνται τα αιθέρια έλαια;

Τα αιθέρια έλαια έχουν πολλές χρήσεις. Μπορούμε να τα εισπνεύσουμε, να τα χρησιμοποιήσουμε τοπικά στην επιδερμίδα μας, να αρωματίσουμε το χώρο μας με μια συσκευή διάχυσης ή να φρεσκάρουμε πράγματα όπως τα ρούχα μας, επίσης χρησιμοποιούνται: για τη δημιουργία υψηλής ποιότητας φυσικών καλλυντικών, ως φυσικά εντομοαπωθητικά χωρίς χημικά πρόσθετα όπως το DEET, να απολυμάνουμε το χώρο μας, να τα χρησιμοποιήσουμε σε bath blends, σε ποτ πουρί, σε λάδι για μασάζ, σε κεριά, σε relax blends κ.ά.

Εισπνοή

Η εισπνοή αιθερίων ελαίων διεγείρει το οσφρητικό σύστημα δηλαδή το τμήμα του εγκεφάλου που συνδέεται με την όσφρηση, συμπεριλαμβανομένης της μύτης και του εγκεφάλου.

Καθώς τα μόρια φτάνουν στον εγκέφαλο, επηρεάζουν το μεταιχμιακό σύστημα (limbic) το οποίο συνδέεται με τα συναισθήματα, την αρτηριακή πίεση, τον καρδιακό ρυθμό, την μνήμη, το στρες, την αναπνοή και την ορμονική ισορροπία.

Έτσι τα αιθέρια έλαια έχουν μια διακριτική αλλά ολιστική επίδραση στην υγεία του σώματος.

Οι τρόποι εισπνοής αιθερίων ελαίων είναι μέσω μια συσκευής διάχυσης (diffuser), από ένα stick inhaler, στο μπάνιο, σε ζεστή κομπρέσα, σε ζεστό νερό, σε σπρέι χώρου, σε λίγο βαμβάκι, *απλά στάζοντας 1 σταγόνα στην παλάμη μας και τρίβοντας την στα χέρια μας εισπνέουμε το φυσικό άρωμα του αιθερίου ελαίου (*προσοχή να γίνεται μόνο με αιθέρια έλαια που μπορούν να εφαρμοστούν με ασφάλεια στο δέρμα) και ο πιο απλός, η εισπνοή κατευθείαν από το μπουκάλι.

Συσκευή διάχυσης (diffuser)

Χρησιμοποιώντας μια συσκευή διάχυσης αιθερίων ελαίων διαχέουμε τα μικροσωματίδια των αιθερίων ελαίων στο χώρο ώστε να μπορέσουμε να τα εισπνεύσουμε.

Υπάρχουν 4 τύποι συσκευών διάχυσης αιθερίων ελαίων:

• Συσκευή διάχυσης με κερί (χρησιμοποιούν ένα κερί ρεσώ και λίγο νερό) το πιο απλό στη χρήση
• Ηλεκτρικός διαχύτης θερμότητας (σαν τις συσκευές με τις ταμπλέτες για τα κουνούπια)
• Διαχύτης υπερήχων (χρησιμοποιούν νερό) εύκολοι στη χρήση, ελάχιστη συντήρηση μπορούν να διαχέουν παχύτερα έλαια
• Διαχύτης νεφελοποίησης κρύου αέρα (δεν χρησιμοποιούν νερό) οι πιο αποτελεσματικοί, είναι οι πιο ακριβοί σε κόστος, χρειάζονται συχνό καθάρισμα

Τοπική εφαρμογή

Τα αιθέρια έλαια αποφεύγουμε να τα εφαρμόζουμε κατευθείαν στο δέρμα εκτός από κάποιες εξαιρέσεις. Χρειάζεται να τα αραιώνουμε με ένα φυτικό έλαιο, να φτιάξουμε ένα relax blend ή ένα μείγμα για μασάζ, έτσι απορροφώνται μέσω του δέρματος και απολαμβάνουμε τις ευεργετικές τους ιδιότητες με ασφάλεια. Τα πιο συνηθισμένα φυτικά έλαια είναι το αμυγδαλέλαιο, το έλαιο καρύδας, το ελαιόλαδο, το αργκάν, το jojoba, το αβοκάντο.

Γενικά όταν χρησιμοποιούμε τα αιθέρια έλαια με το κατάλληλο τρόπο είναι αρκετά ασφαλή και ιδιαίτερα ευεργετικά. Όμως κάποιοι άνθρωποι χρησιμοποιούν αυτές τις εξαιρετικά συμπυκνωμένες βοτανικές ουσίες με ακατάλληλο τρόπο.

Για να πετύχουμε αραίωση 0,5-1%, χρησιμοποιούμε 3-6 σταγόνες αιθέριου ελαίου ανά 30 ml φυτικού ελαίου. Για αραίωση 5% χρησιμοποιούμε 30 σταγόνες αιθέριου ελαίου σε 30 ml φυτικό έλαιο.

Μια συγκέντρωση μέχρι 5% θεωρείται γενικά ασφαλής για τους ενήλικες.

Σημείωση: Εάν δεν είστε σίγουροι για τη μέθοδο εφαρμογής των αιθέριων ελαίων, συμβουλευτείτε έναν εξειδικευμένο αρωματοθεραπευτή.

Πως χρησιμοποιώ τα αιθέρια έλαια με ασφάλεια;

Ένας μικρός αριθμός ανθρώπων μπορεί να παρουσιάσει ερεθισμό ή αλλεργική αντίδραση σε κάποια αιθέρια έλαια. Είναι πιο πιθανό να έχει κάποιος μια άσχημη αντίδραση αν έχει ατοπική δερματίτιδα ή ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων.

Επειδή τα αιθέρια έλαια είναι ισχυρά, η αραίωση τους σε ένα φυτικό έλαιο είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγουμε μια άσχημη αντίδραση από την απευθείας εφαρμογή στο δέρμα. Εάν εμφανίσουμε κόκκινο, κνησμώδες εξάνθημα ή κνίδωση μετά την εφαρμογή αιθερίων ελαίων μπορούμε να επικοινωνήσουμε με το γιατρό / αρωματοθεραπευτή μας.

Γνήσια, βιολογικά ή νοθευμένα αιθέρια έλαια;

Χρειάζεται προσοχή γιατί στην αγορά κυκλοφορούν πολλά που είναι νοθευμένα, όπως και πολλά που ενώ είναι συνθετικά αρώματα πουλιούνται ως αιθέρια έλαια!

Πως μπορούμε να ξεχωρίσουμε τα γνήσια αιθέρια έλαια από τις απομιμήσεις;

• Προτιμούμε τα γυάλινα σκούρου χρώματος φιαλίδια από τα πλαστικά. Τα αιθέρια έλαια πρέπει πάντα να αποθηκεύονται σε γυάλινα φιαλίδια.
• Πρέπει να αναφέρεται η λατινική επιστημονική ονομασία του φυτού που προέρχεται το αιθέριο έλαιο πχ για το λεμόνι: Citrus limon.
• Η τιμή του αν είναι χαμηλή μάλλον θα είναι νοθευμένο ή ακόμα χειρότερα αρωματικό έλαιο.
• Αγοράζουμε βιολογικά αιθέρια έλαια γιατί είναι πολύ σημαντικό να αποφύγουμε πιθανή μόλυνση από φυτοφάρμακα και χημικές ουσίες.
• Αν το αιθέριο έλαιο μυρίζει σταθερά το ίδιο κάθε φορά που το αγοράζετε σε όλες τις παρτίδες τότε οι πιθανότητες είναι η εταιρεία να προσθέτει συνθετικά χημικά για να πετύχει το ίδιο προφίλ αρώματος. Πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο στο αρωματικό προφίλ του ελαίου όπως: η θερμοκρασία του αέρα, η ποσότητα βροχής, η διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, η περιεκτικότητα του εδάφους κ.λ.π όπως και με το κρασί. ενώ τα χημικά συστατικά μπορεί να παραμένουν τα ίδια η αναλογία τους δεν θα παραμένει ίδια.
• Προσέχουμε το καπάκι του μπουκαλιού να έχει στόμιο με μειωτήρα και όχι σταγονόμετρα από καουτσούκ γιατί τα λαστιχένια καπάκια με καουτσούκ διασπώνται με την επαφή τους με το αιθέριο έλαιο και απελευθερώνουν συνθετικές ουσίες στο αιθέριο έλαιο.
• Η υφή του αιθέριου ελαίου δεν θα πρέπει να αφήνει λιπαρότητα. Τα γνήσια μπορούν να γλιστρούν αλλά δεν θα πρέπει να αφήνουν λιπαρότητα.

Αγνά/Καθαρά αιθέρια έλαια (pure)

Στις ΗΠΑ ο όρος pure “καθαρό” δεν έχει καμία νομική υπόσταση και μπορεί να αφορά σχεδόν οτιδήποτε.

Νοθεία

Γενικά όσο πιο ακριβό είναι ένα αιθέριο έλαιο τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος νοθείας. Σε ορισμένα αιθέρια έλαια όπως το μελισσόχορτο, το σανδαλόξυλο, το τριαντάφυλλο κ.ά συναντάμε υψηλά ποσοστά νοθείας, π.χ σε κάποια αιθέρια έλαια προσθέτουν φθηνότερα αιθέρια έλαια ή συνθετικά υλικά και αρώματα.

Προτιμούμε τα βιολογικά* αιθέρια έλαια, παράγονται με βιώσιμο και ηθικό τρόπο με σεβασμό στη φύση και στα φυτά, ενώ ελέγχονται για να διασφαλιστεί η καθαρότητα και το μέγιστο θεραπευτικό όφελος.

Κάποια αιθέρια έλαια με τις ιδιότητές τους:

Λεβάντα, το πιο διαδεδομένο αιθέριο έλαιο. Αναλγητικό, αντιβακτηριακό, αντισηπτικό, επουλωτικό, ηρεμεί και απομακρύνει το άγχος, βελτιώνει τη διάθεση. Φυσικό βοήθημα ύπνου, εξαιρετική επιλογή για την προώθηση της συνολικής υγείας και λάμψης του δέρματος.

Λεμόνι, βοηθάει στη συγκέντρωση, την πνευματική εγρήγορση, εξαλείφει τα αρνητικά συναισθήματα. Χρησιμοποιείται ευρέως στα καλλυντικά και στην αρωματοποιία ως άρωμα, αντισηπτικό, καθαριστικό, αποσμητικό, τονωτικό κ.α.

Λεβάντα

Τεϊόδεντρο

Ευκάλυπτος

Δενδρολίβανο

Περγαμόντο

Ρίγανη

Λεμόνι

Ylang ylang

Ελβετικό Πεύκο

Litsea Cubeba

Τεϊόδεντρο, απαραίτητο αιθέριο έλαιο για κάθε ντουλάπι ή κιτ πρώτων βοηθειών. Αποτελεσματικό ενάντια στους μύκητες, τα μικρόβια και τα βακτήρια. Το καταλληλότερο αιθέριο έλαιο για την καθαριότητα του σπιτιού. Αποτελεσματικό για τον καθαρισμό και την αποκατάσταση του υγιούς δερματικού ιστού. Καταπολεμά την ακμή.

Δενδρολίβανο, βοηθάει σε περιπτώσεις τριχόπτωσης, ξηροδερμίας. Ενισχύει τη συγκέντρωση και τη μνήμη, βελτιώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου. Βοηθάει στα κρύα δάχτυλα και άκρα. Αντικαταθλιπτικές ιδιότητες. Διεγείρει την έκκριση ορμονών που μειώνουν την ευαισθησία των νεύρων στον πόνο λειτουργώντας ως ένα εξαιρετικό αναλγητικό γι΄αυτό έχει πολύ καλά αποτελέσματα σε πονοκεφάλους, ημικρανίες κ.ά.

Περγαμόντο, δημιουργεί μια αίσθηση φρεσκάδας, χαράς και ευεξίας, ενώ βοηθά ταυτόχρονα στην αντιμετώπιση της ναυτίας και των ζαλάδων. Μειώνει το άγχος, ανεβάζει τη διάθεση, βοηθά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Επουλωτική δράση σε κοψίματα και μώλωπες. Είναι αντιβακτηριδιακό και αντιμυκητιακό.

Ρίγανη, ισχυρές θεραπευτικές ιδιότητες. Αντισηπτικό, αντιβακτηριακό, αντισπασμωδικό, αντιμικροβιακό, αναλγητικό, αντιιικό, αντιφλεγμονώδες κ.α. Έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, μειώνει τη βλάβη των κυττάρων λόγω οξείδωσης. Ισχυρή επιλογή σε σκευάσματα για τη μείωση των βακτηρίων.

Ευκάλυπτος, μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των αεραγωγών κατά τη διάρκεια ενός κρυολογήματος ή μιας γρίπης. Πολλοί άνθρωποι είναι αλλεργικοί στον ευκάλυπτο, γι’ αυτό πρέπει να δίνεται προσοχή. Έχει αντιβακτηριακές και αντιμικροβιακές ιδιότητες, ενισχύει το αναπνευστικό. Βοηθάει στη διάλυση και αποβολή της βλέννας από το στήθος. Διευκολύνει την αναπνοή, εμποδίζει τα συμπτώματα του άσθματος.

Τα αιθέρια έλαια μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο στην υγεία και την ευημερία μας, αρκεί να τα χρησιμοποιούμε με ασφαλή τρόπο. Διατηρείτε τα αιθέρια έλαια ερμητικά κλειστά. Αποθηκεύστε τα σε δροσερό, σκοτεινό μέρος και μακριά από παιδιά. Εδώ θα βρεις βιολογικά αιθέρια έλαια.

*Καλλιεργείται χωρίς τη χρήση συνθετικών χημικών (ζιζανιοκτόνων, εντομοκτόνων, κτλ.), την προσθήκη ορμονών και τη γενετική τροποποίηση. Τα φυτά που καλλιεργούνται με σκοπό την παραγωγή βιολογικού αιθέριου ελαίου καλλιεργούνται σε χώμα χωρίς φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα, μυκητοκτόνα και συνθετικά λιπάσματα και δεν περιέχουν γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (GMO).